Gün içinde en sık duyduğumuz ikramlıklar çay ve kahve. Peki, çay mı kahve mi daha zararlı? Uzmanlar, çayın daha çok demir emilimini azalttığını belirtiyor. 

Ülkemizde çay ve kahve, sudan sonra en çok tüketilen içeceklerdir. Çoğu kişi günlük beslenmesine çay ya da kahveyi mutlaka dahil eder. Her ikisi de benzer sağlık etkileri sağlamakla beraber bazı farklılıkları vardır.

Toplum arasında çay ve kahvenin demir eksikliğine sebep olduğu söylenir. Peki, bu doğru mu? Çay mı kahve mi sizin için vazgeçilmez? Eğer ikisinden de vazgeçemiyorsanız bu haberimiz tam size göre. Çünkü çay ve kahvenin vücuda etkilerini derledik.

İç Hastalıkları ve Hematoloji Uzmanı Doç. Dr. Ömer Ekinci, çay ve kahve arasındaki farkı anlattı.

Ekinci, çay ve kahvenin demir eksikliğine etkisini şöyle anlattı:

"Çay, kahve ve kakao içerdikleri tannik asit (tanen maddesi) dolayısıyla demir emilimini azaltmaktadır. Bu nedenle demir yönünden zengin bir yemekten 2 saat önce veya sonra çay veya kahve tüketilmesi daha sağlıklı olacaktır. Çay ile kahve kıyaslandığında, çay daha çok demir emilimini azaltabilmektedir."

Yenidoğanlarda inek sütü kullanımı etkili!

Diyete bağlı demir eksikliğinde özellikle yenidoğanlarda inek sütü kullanımının yetersiz demir içeriği nedeniyle anemi oluşturabileceğini vurgulayan Doç. Dr. Ömer Ekinci, "Daha büyük çocukluk döneminde de büyüme ve gelişme hızına rağmen diyetle demir alımı az olabilmektedir. Demir emiliminde bozulma; mide ve ince bağırsak (başta çölyak hastalığı olmak üzere) ile ilgili birçok hastalıkta bu tablo oluşabilmektedir." dedi.

Yüzyıllardır Anadolu topraklarının vazgeçilmez içeceği olan çayın insan sağlığına inanılmaz faydaları olduğunu biliyor muydunuz? Peki siyah çayın faydaları nelerdir? Aynı zamanda uzmanlar halk arasında çay ile ilgili bilinen bazı yanlışların olduğunu söylüyor. Bunlardan biri de çayın diş sağlığını olumsuz etkilediği bilgisidir. Ancak uzmanlar şekersiz çayın diş yüzeyinde bakterilerin çoğalmasını engellediğini ve tükürükteki enfeksiyonlu hücrelerin sayısını azaltığını belirtiyor. 

Bitki olarak yetiştirilen çay toplaranarak kurutulur. Kurtulan çay kaynatılarak elde edilen içeceğe siyah çay denir. Çayın yeşil, beyaz ve siyah olmak üzere 3 çeşidi vardır. Bu çaylar yetiştikleri toprak tohum ve havaya göre değişir. Siyah çayın içerisinde tein, kafein, teofilin ve antioksidan içerir. kemik ve diş sağlığı için etkili olan siyah çayın tam faydasını elde etmek için şeker kullanılmadan tüketilmesi önerilir. 

Çayın içerisinde sıfır, yağ, karbonhidrat ve protein vardır. Şekerle tatlandırılmadığında diş yapısını korur. Ülkemizde siyah çayın üretimi en fazla Karadeniz'de yapılmaktadır. Dünya'da ise  Hindistan, Sri Lanka, Çin, Türkiye, Kenya, Endonezya, Malavi ve Vietnam gibi yerlerde yetiştirilir. 

Anadolu toprakalrına gelmeden ilk çay içen Türk Hoca Ahmet Yesevi'dir. Orta Asya seyahetleri sırasında çayı keşfeden Ahmet Yesevi, çay hakkında "Hastalarınıza bundan içirin ki şifa bulsunlar" diye de söylemleri vardır.

Siyah çayın faydaları nelerdir?

- Yapılan araştırmalarda çayın içerdiği amino asit ve teanin gibi maddeler beynin sağlıklı çalışmasında etkilidir. Konsantrasyonu artıran çay kahve gibi uykusuzluk yapmaz. 

- Yeterli miktarda kafein al kemik ve kaslar gün boyu vücudun dinç olmasını sağlar. Bu yüzden uzmanlar sabahları bir bardak çay içilmesini tavsiye eder.

- Yeşil çay kadar siyah çayda zayıflamada etkilidir. Vücudun enerji seviyesini yükselten siyah çay aynı zamanda tokluk hissi verir. Bu sayede gün içerisinde sürekli yemek yeme isteği azalır.

- ABD'de yapılan bir araştırmada siyah çayın kötü kolesterolü azalttığı tespit edilmiştir. Bu sayede damar tıkanıklığı önlenir. Aynı zamanda kalp hastalıklarınında oratay çıkmasını engeller.

- İçerdiği yüksek antioksidan sayesinde bağışıklığı temizler. Bilinenin aksine siyah çay kansızlık yapmaz. Ancak içeriğinde şeker olan çay hemoglobin oranını azaltır. Onun dışında saf siyah çay kan düzeyini dengeler.

- Siyah çayın aynı zamanda kanserli hücreleri öldürmede etkili olduğu söylenir. Yüzyıllardır cilde sürülerek cilt kanserini önleyen siyah çay tıbbı tedavide de doğal ilaç olarak kullanılmıştır.

Şekersiz çayın bu faydası şaşırtıyor!

Uzmanlar şekersiz çayın dişin yüzeyindeki bakterileri ve tükürük bezindeki enfeksiyonları azaltığını belirtiyor. İçeriğinde güçlü vitamin ve mineral barındıran siyah çay, şeker eklenmediğinde insan sağlığına birçok fayda sağlar. Özellikle Asya ülkelerinin vazgeçilmez içeçeği olan siyah çayın bu faydası çoğu kişi tarafından bilinmez. Ancak uzmanlar bir konuda uyarıda bulunuyor. Şekersiz ve çok koyu olmayan çay ağız diş sağlığı için faydalıdır.

Her gün şekersiz çay içerseniz...

- Şekersiz tüketilen çay vücudun su dengesini korur. 

- Şekerli çay ağız ve diş sağlığına zarar verir. Dişlerin koruyucu plakları olan diş minesini sarartır. Ama şekersiz çay içerdiği florür ile diş minesini korur.

- Çayın içerisindeki antioksidan vücudu güçlendirir. Böylece şekersiz tüketilen çay kanser hücrelerinin korkulu rüyası olur.

-Yemek ardından içilen çay sindirimde hazmı kolaylaştırır. Vücudun zararlı bakterilerden hızlıca kurtulmasını sağlar.

- Şeker ilavesiz çayın içerisinde bulunan teobromin ve reofilin maddeleri böbreklerin daha sağlıklı çalışmasına destek olur. 

Aşırı ve bilinçsiz tüketildiğinde her besin gibi çayında zararı vardır. Özellikle kandaki demir emilimini engeller. Bu da kanın azalmasına neden olur. Bunun yanı sıra aşırı tüketildğinde kan basıncını azaltır. Çay tüketen kişiler çoğunlukla su ihtiyacını böye karşılar. Ancak çay vücudun su ihtiyacını karşılamaz. Bazı hastalarda çay dolayısıyla böbrek hastalıkları görülür. 

Uzmanlar çocuk ya da hamilelerin çayı limonlu tüketmesini tavsiye eder. Limon çay içindeki yüksek kafeini azaltır.