Ayçiçek yağı krizi patladı! Sınırlama getirdiler... Avrupa ülkesi şoku yaşıyor

Rusya-Ukrayna savaşı nedeniyle Avrupa'nın birçok ülkesinde un ve ayçiçeği yağı tedarikinde sıkıntı yaşanıyor. Almanya'da da her iki ürünün yer aldığı raflar boş olmaya devam ediyor. Artan enerji, gaz ve akaryakıt fiyatları nedeniyle zor durumda olan Alman tüketiciler, temel gıdalardan yağ ve unda tedarik sıkıntısının yanı sıra ciddi oranda zamla da karşı karşıya kalıyor. Savaş, bazı ülke ekonomilerini etkilerken, tahıl ve yağ tedarik zincirini de sert şekilde vurdu. Savaştan önce 1,50 avronun altında olan ayçiçeği yağının litresi, tedarik sıkıntısı ve fiyatların yükseleceği endişesiyle talebin artması sonucu 5 avroya kadar çıktı. Artışta; ayçiçeği yağının en çok ithal edildiği Ukrayna'dan yağın tedarik edilememesi etkili olurken, bu durum, gıda şirketlerini de patates cipsinden kurabiyelere kadar çeşitli ürünlerde palmiye yağı gibi daha az tercih edilen alternatiflere yönlendiriyor. İnsanların evlerinde stok yapması nedeniyle ayçiçeği yağı ve un ile doldurulan raflar hemen boşaltılıyor. Marketler, bu sorunun önüne geçmek için ayçiçeği yağı ve un satışlarına kişi başı sınırlandırma getirdi. Son zamanlarda enerji, ulaşım ve gıda maliyetlerindeki artış nedeniyle Aldi, Lidl, Edeka ve Penny gibi Almanya'nın önde gelen gıda perakende zincirleri fiyatlarını yükseltmek zorunda kalırken, fiyat artışları Alman tüketiciler için endişe kaynağı olmaya devam ediyor. Almanya Yağlı Tohum İşleme Endüstrisi Birliği'ne (OVID) göre, Almanya, ayçiçeği yağı ihtiyacının yüzde 94'ünü ithalatla karşılıyor. Ülkede tüketilen yağın sadece yüzde 6'sı yerli üretimden geliyor. Kanada'da hasatta yaşanan ve Kovid-19 salgını sürecindeki lojistik sorunlar nedeniyle ayçiçeği yağında baş gösteren sıkıntılarla fiyatlar, Rusya'nın Ukrayna'ya saldırısından önce belirgin şekilde artmıştı. BM Gıda ve Tarım Örgütü'ne (FAO) göre, Rusya ve Ukrayna, dünya ayçiçeği yağı ihracat pazarının yüzde 52'sini oluşturuyor. Fiyatlardaki artışın sürmesi bekleniyor Almanya Federal İstatistik Ofisi'ne (Destatis) göre, Almanya'da 7-13 Mart 2022'de yemeklik yağ satış rakamları, 6 ay öncesi olan Eylül 2021'deki ortalamasına göre yüzde 123, un satışları da yüzde 206 arttı. Almanya'da Kovid-19 salgınının başlangıcında makarna, un, tuvalet kağıdı, dezenfektan ve sabun gibi ürünlere talep artmıştı. Söz konusu dönemde bu malların satış hacmindeki dalgalanmalar yaklaşık 10 hafta sürmüştü. Almanya'nın önemli ekonomi ve düşünce kuruluşlarından Ekonomi Araştırma Enstitüsü (Ifo) tarafından martta yayımlanan bir ankete göre, Almanya'da gıda perakende sektöründe faaliyet gösteren şirketler, gelecek 3 ayda fiyat artışları planlıyor. Yıllık enflasyon en yüksek seviyede Destatis verilerine göre, Almanya'da şubatta yüzde 5,1 olan yıllık enflasyon, martta yüzde 7,3'e çıkarak 1981'de İran-Irak savaşının petrol fiyatlarında artışa neden olmasından bu yana görülen en yüksek seviyeye ulaşmıştı. Enflasyon, martta yüzde 6,3'lük beklentinin epey üzerinde gerçekleşti.