İmamoğlu, adayken ceza alırsa adaylığı düşer mi?

Habertürk yazarı Kübra Par, henüz üst mahkeme yolları tüketilmediği için kesinleşmeyen, İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu'na verilen hapis cezası ve siyasi yasakla ilgili YSK Başkanı Muharrem Akkaya'nın değerlendirmelerini köşesinde aktardı. İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu şu an için muhalefetin doğal adayı gibi görünüyor. İYİ Parti Lideri Meral Akşener’in, muhalefet seçmeninin de desteğini alarak bu konuda ağırlığını koyacağı anlaşılıyor. Fakat ortada büyük bir mesele var. İmamoğlu hakkında verilen ceza istinaftan döner mi yoksa onaylanarak bir siyasi yasağa dönüşür mü? Daha önemlisi bu süreç ne kadar sürer? Bir yıl mı? 6 ay mı? Yoksa 2-3 ay mı? Ya İmamoğlu ortak aday gösterildikten ve seçim tarihi resmen açıklandıktan sonra ceza alırsa ne olur? Muhalefet adaysız mı kalır? Yerine başka bir ismi aday gösterebilirler mi? Erdoğan’ın tek başına seçime girmesi durumunda ne olur? Yüksek Seçim Kurulu bu durumda neye hükmeder? İşin hukuki boyutunu en üst karar merciine yani YSK Başkanı Muharrem Akkaya’ya sordum. İşte önümüzdeki günlerde çokça tartışılacak ihtimaller ve YSK Başkanı’nın yanıtları: Soru: Merhaba Muharrem Bey. Malum Ekrem İmamoğlu ile ilgili bir mahkeme kararı ve yargı süreci var. Aday olacak mı bilmiyoruz ama ben genel prensipleri sorayım. Bir cumhurbaşkanı adayı, seçim takvimi açıklandıktan ve adaylığı YSK tarafından resmen kabul edildikten sonra siyasi yasaklı hale gelirse adaylığı düşer mi? Öyle bir durumda onu aday gösteren parti veya partiler yerine farklı bir ismi aday gösterebilir mi? YSK Başkanı Muharrem Akkaya: Yaşanacak süreçlere bağlı Kübra Hanım. Adaylık süreci kesinleşmeden cezası kesinleşirse yerine başka bir aday gösterebilirler. Fakat kesinleştikten sonra listeye dokunmamız mümkün değil. Seçime girer ama kazansa bile mazbatası verilmez. Soru: Adayken ceza alırsa adaylığı düşmez mi? YSK Başkanı Muharrem Akkaya: Hayır adaylığı düşmez, isterse yarışabilir ama seçilmesi durumunda mazbatası verilmez. Bunun yaşanmış örnekleri de var. Mesela en son Ceylanpınar Belediye Başkanı 2019’da seçilmişti ama seçildikten sonra hakkında yargı kararı olduğu için mazbatasını iptal ettik. Muhtarlık seçimlerinde de bu sıklıkla yaşanabiliyor. 'MAZBATA ALAMAZ AMA SEÇİMLER YENİLENİR' Soru: Peki o durumda seçimi kim kazanıyor? YSK Başkanı Muharrem Akkaya: İkinci en çok oyu alana mazbata veriyoruz. (Röportajımız yayınlandıktan sonra Muharrem Akkaya arayarak bu sorunun yanıtını revize etti ve şu cümleleri ekledi) Belediye Başkanları seçiminde ikinci en çok oyu alan kazanıyor fakat Cumhurbaşkanı seçimi belediye başkanı gibi değil. İkinci en çok oy alana mazbata verilmez çünkü yüzde 50+1 şartı var. Cumhurbaşkanı seçilebilmek için tek aday bile olsa oyların yüzde 50+1’ini alması gerekir. Yani iki adaydan biri seçim takvimi açıklandıktan sonra ceza alırsa seçimi kazansa bile mazbatası verilmez ve seçimler yenilenir. 45. günü takip eden ilk Pazar gününde yeniden Cumhurbaşkanı seçimi yapılır. Soru: Diyelim sadece iki cumhurbaşkanı adayı yarışıyor. Biriyle ilgili siyasi yasak kararı çıkarsa ve o kişi yarıştan çekildiğini açıklarsa kalan aday tek başına yarışabilir mi? YSK Başkanı Muharrem Akkaya: Evet, o durumda tek adayla referandum şeklinde yapıyoruz. Tek aday da olsa yine en az yüzde 50+1 oy alması gerekiyor. Kanunda özellikle ikinci tur için bu açıkça yazılmış, "Tek aday kalırsa referandum şeklinde yapılır" diye… Soru: İlk turda yaşanırsa? YSK Başkanı Muharrem Akkaya: Tabii yine aynı şekilde 50+1’i alması gerekir. Soru: Yani örneğin Erdoğan tek başına kalırsa “Cumhurbaşkanı olmasına ‘Evet’ mi yoksa ‘Hayır’ mı referandumuna dönüşüyor. Peki yüzde 50+1’i yakalayamazsa ne oluyor? YSK Başkanı Muharrem Akkaya: O durumda seçilemez. Yeni bir süreç başlar. Soru: Daha iyi anlaşılsın diye soracağım. Resmen adayken ceza alan kişinin adaylıktan çekilme hakkı var değil mi? YSK Başkanı Muharrem Akkaya: Tabii çekilebilir. Tamamen iradi bir durum. İsterse yarışabilir ama seçilirse mazbata alamaz. Soru: Mahkeme kararı seçim sonrası kesinleşirse ne olur? Diyelim hakkında yargı süreci devam eden aday seçildi, cumhurbaşkanı olarak yemin edip göreve başladı ve 2 ay sonra siyasi yasak kararı kesinleşti, o durumda ne olur? YSK Başkanı Muharrem Akkaya: Öncelikle o durumda olay bizden yani YSK’dan çıkmış oluyor. Karar mercii TBMM’dir. Fakat Cumhurbaşkanlığı dokunulmazlığı ve sorumsuzluğu olduğu için etkilenmez, dönem sonuna bırakılır. Milletvekillerinin de çok başına geliyor biliyorsunuz. Anayasa’daki istisnai hükümler dışında milletvekilliği düşmüyor. BÖYLE BİR ÇILGINLIK YAŞANIR MI? Yüksek Seçim Kurulu Başkanı Akkaya’nın sözlerinden anlamamız gereken özetle şu: Tüm muhalefet birleşip Ekrem İmamoğlu’nu ortak aday gösterirse, seçim takvimi ilan edilip adaylığı YSK tarafından kabul edildikten sonra istinafta cezası onanırsa seçilse bile Cumhurbaşkanı olamaz. Dilerse yarıştan çekildiğini açıklar. Erdoğan tek başına seçime girer ve yüzde 50+1 almaya çalışır. Şahsi fikrim böyle bir ihtimalin yaşanması olasılığı yoktur. Diyelim böyle bir çılgınlık yaşandı. Yine de İmamoğlu’nu “Ya cezası kesinleşirse” diye endişe ederek aday göstermemek muhalefet açısından stratejik bir hata olur. Çünkü rakibini hukuk yoluyla yarış dışı bırakan bir iktidarın seçim kazanması Türkiye gibi demokrasi bilincinin olduğu bir ülkede imkansıza yakındır. Diyelim İmamoğlu şimdiden aday gösterildi ve seçim takvimi açıklanmadan siyasi yasak kesinleşti. O durumda da yine oluşacak tepkiler nedeniyle muhalefetin adayı kazanır. Türkiye seçmeninin vicdani hassasiyeti yüksektir, yargı eliyle demokratik yarıştan alıkonulan siyasetçiye sahip çıkar. AK Parti’nin tüm aklı başında kurmayları şimdi Cumhurbaşkanı Erdoğan’a bu gerçeği anlatmanın telaşında… İstinaf yakın zamanda kararı bozarsa kimse şaşırmasın.