İran'dan "nükleer" açıklaması

İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Said Hatibzade başkent Tahran'da düzenlediği basın toplantısında gündemdeki konuları değerlendirdi. Hatibzade, UAEA Yönetim Kurulunun 8 Haziran'daki toplantısında İran aleyhindeki kararını yayımlamasından önce ABD'ye bir öneri sunduklarını açıkladı. Bu girişimle İran'ın yeniden bir anlaşmanın önünü açmaya çalıştığını aktaran Hatibzade, "ABD'nin sabotajlarına rağmen müzakere yolunu ilerletmeye çalıştık. Yönetim Kurulu toplantısı öncesinde İran'ın inisiyatifi (Avrupa Birliği Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep) Borrell aracılığıyla karşı tarafa iletildi." dedi. Sözcü Hatibzade, İran'ın önerisinin ayrıca iki dışişleri bakanı aracılığıyla iletildiğini ve bir yol haritası çizildiğini ancak ABD'nin yine "anlaşmayı uzatma ve erteleme kararı" aldığını ileri sürdü. ABD'nin bir yanılsamasıyla raporu Yönetim Kuruluna götürdüğünü kaydeden Hatibzade, "Ancak İran'ın yanıtı belirleyici ve orantılıydı. Şimdi yol aynı diplomasi yoludur." ifadesini kullandı. ABD'nin 2018'de nükleer anlaşmadan tek taraflı olarak çekildiğini hatırlatan Hatibzade, şu anki Washington yönetiminin de verdiği tüm taahhütlere karşın eski Başkan Donald Trump'ın izlediği yolda devam ettiğini savundu. İranlı yetkili, "İyi, istikrarlı ve etkili bir anlaşmaya hazırız ve hedeflere ulaşmak için tüm gerekçeleri biliyoruz." açıklamasında bulundu. El konulan petrol tankerleri Sözcü Hatibzade, Yunanistan'da İran'a ait petrol tankerinin serbest bırakılması ve iki ülke arasındaki ilişkilere dair ise, konunun "bu meselelere yoğun bir şekilde müdahil olan üçüncü faktör ABD'nin müdahalesinden çıkmasını umut ettiğini" söyledi. İran'ın el koyduğu 2 Yunan gemisine yönelik sürecin de devam ettiğini söyleyen Hatibzade, gerekli belgelerin hazırlandığını belirtti. "Türkiye ile ilişkilerimiz çok yönlü ve stratejik" İran'ın Türkiye ile ilişkilerine de değinen Hatibzade, "Türkiye ile ilişkilerimiz çok yönlü ve stratejik ama Suriye'nin toprak bütünlüğü korunmalı, biz de anlaşmazlığı Astana yoluyla çözmeye çalıştık." diye konuştu. Hatibzade, demir yolu transit taşımacılığına dikkat çekerek, "Şu anda İran, bölgede bir geçiş merkezi konumuna gelmiştir. Konteynerler, Kazakistan'dan Türkmenistan, İran ve Türkiye'ye demir yolu ile sevk edilecek. İlk tren Tahran'a vardıktan sonra Türkiye'ye uğurlandı." dedi. Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Hatibzade ayrıca, Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov'u bu hafta Tahran'da ağırlayacaklarını açıkladı. UAEA'nın İran aleyhindeki kararı İran ile UAEA arasında 5 Mart'ta İran'daki 3 tesise ilişkin sorunların giderilmesi için iş birliği yapılması hususunda uzlaşı sağlanmış, İranlı yetkililerin bu yerler hakkında Ajansın sorularını teknik veriler doğrultusunda yanıtlayacağı, Ajansın da Tahran tarafından sunulan açıklamaları değerlendirerek, gerekli açıklamayı yapacağı bildirilmişti. Ancak UAEA'nın geçen haftalarda basına yansıyan bir raporunda, "İran'daki 3 tesiste nükleer silah üretiminden şüphelenilen uranyum parçaları bulunduğu ve Tahran'ın bu konuda açıklama yapmadığı" ileri sürülmüştü. UAEA Yönetim Kurulunda konuya dair 8 Haziran'da yapılan oylamada, 30 üye ülkenin oylarıyla İran'a karşı karar çıkarılması kabul edilmişti. Karar, 2 "hayır", 3 çekimser oya karşılık 30 "evet" oyuyla kabul edilmişti. Alınan karara tepki olarak İran, nükleer merkezlerindeki birçok gözlem kamerasını ve ölçüm cihazını devre dışı bıraktığını bildirmişti. ABD ise verdiği yeni bir karar ile İranlı petrokimya şirketini ve onunla iş yapan Birleşik Arap Emirlikleri ve Çin menşeli şirketleri yaptırım listesine eklemişti.