Komedyenlikten Cumhurbaşkanlığına: Zelenski

Bunun yerine Zelenski kendi ülkesinde hukuk okudu. Mezun olduktan sonra da film ve komedi dizilerinde yıldız oldu. 2010’larda “Halkın Hizmetkarı” adlı popüler dizinin başrol oyuncusu oldu. Dizi aslında sevilen bir lise öğretmeninin, yolsuzluğa karışmış politikacılardan bıkan ülkede kazara cumhurbaşkanı olmasını konu ediyordu. Birkaç yıl sonra dizi gerçek oldu, başrol oyuncusu gerçekten cumhurbaşkanı seçildi. Komedyenlikten çiçeği burnunda devlet adamlığına geçiş yapan Zelenski’nin tavırları, Rusya’nın işgal harekatı öncesindeki birkaç hafta boyunca net değildi. Bir gün Batı’yı korkuları kışkırtmakla suçlarken, ertesi gün yeterince elinden geleni yapmamakla suçladı. Ancak yaklaşan bir bombardıman tehdidi altında bulunan başkenti terk etmeyi reddeden Zelenski, “kazara” geldiği cumhurbaşkanlığından bir anda “kazara” halk kahramanı haline dönüştü. Cesaretini, mizah duygusunu ve inceliğini kaybetmeyen Zelenki, halkını çevresinde toplamayı başarırken aynı zamanda Batılı liderleri de şaşırttı. 44 yaşındaki koyu saçlı, 170 cm. boyundaki bu eski aktör, kendisi ve ailesinin Rus işgalcilerin hedefinde olduğunu söylemesine rağmen başkent Kiev’i terk etmeyi reddetti. Zelenski'le yapılan bir görüşme hakkında doğrudan bilgiye sahip üst düzey bir Amerikan istihbarat yetkilisinin açıklamalarına göre Ukrayna Cumhurbaşkanı, ABD’nin kendisini güvenli bir şekilde tahliye etme güvencesi vermesine rağmen “kurtarılmaya değil cephaneye” ihtiyaç duyduklarını söylemiş. Ancak yaklaşan bir bombardıman tehdidi altında bulunan başkenti terk etmeyi reddeden Zelenski, “kazara” geldiği cumhurbaşkanlığından bir anda “kazara” halk kahramanı haline dönüştü. Cesaretini, mizah duygusunu ve inceliğini kaybetmeyen Zelenki, halkını çevresinde toplamayı başarırken aynı zamanda Batılı liderleri de şaşırttı. 44 yaşındaki koyu saçlı, 170 cm. boyundaki bu eski aktör, kendisi ve ailesinin Rus işgalcilerin hedefinde olduğunu söylemesine rağmen başkent Kiev’i terk etmeyi reddetti. Zelenski'le yapılan bir görüşme hakkında doğrudan bilgiye sahip üst düzey bir Amerikan istihbarat yetkilisinin açıklamalarına göre Ukrayna Cumhurbaşkanı, ABD’nin kendisini güvenli bir şekilde tahliye etme güvencesi vermesine rağmen “kurtarılmaya değil cephaneye” ihtiyaç duyduklarını söylemiş. Ukrayna antisemitizm (Yahudi düşmanlığı) konusunda kayda değer bir geçmişe sahip. Yahudiler 19. Yüzyıl sonlarında başlayan kazak savaşçılarının pogromlarına maruz kalmış, İkinci Dünya Savaşı sırasında da bazı Sovyet karşıtı milliyetçiler Nazi soykırımına birinci elden destek vermişti. Tıpkı dizinin başrol oyuncusunun başına gelenler gibi, Zelenski ezici çoğunlukla cumhurbaşkanı seçildi, ülkenin milyarder işadamı cumhurbaşkanını seçimlerde yenilgiye uğrattı. Kurduğu siyasi partinin adı da aynı dizideki gibi "Halkın Hizmetkarı" idi. Sovyetleri Birliği’nin dağılmasından sonra ülkedeki yetki boşluğundan yararlanıp yönetimi ele geçiren yolsuz oligarkların gücünü kırma vaadinde bulundu. Kampanyasını sosyal medya üzerinden yürüten bu yeni zenginin bir anda hiç yoktan ülkenin en yüksek makamına seçilmesinin, kendi ülkesinde siyasi muhaliflerini yavaş yavaş sindirmeyi başaran Putin’i rahatsız etmiş olması muhtemel. Putin’in en sıkı siyasi muhaliflerinden Aleksey Navalny de bir mizahçı ve yolsuzluk karşıtı bir savaşçı. Ancak Navalny’nin kaderi önce 2020’de iç çamaşırına karıştırılan bir zehirle değişti. Moskova, ağır diplomatik baskıların ardından Navalny’nin Almanya’ya tedavi için gitmesine izin vermek zorunda kaldı. Almanya’daki tedavi Navalny’nin hayatını kurtardı, ama Rus muhalefet lideri yaşadıklarına rağmen ülkesine dönmeye karar verdi. O zamandan bu yana da hapiste. Cezaevinden Ukranya’daki harekata karşı olduğunu açıkladı. Navalny ve Zelenski benzer bakış açılarına sahip olsa da ikisi de inançlarının bedelini ödemeye hazır görünüyor. Geçen hafta Kiev’e destek ziyaretinde bulunan Polonya Cumhurbaşkanı Andrzej Duda dönüşünde, “ülkesinde kalmaya karar veren mevkidaşıyla bir daha görüşemeyeceği duygusunun” kendisini rahatsız ettiğini söyledi. Son bir ayda Zelenski'le Kiev’de ABD Başkan Yardımcısı Kamala Harris’in ve Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın da bulunduğu çok sayıda lider görüştü. Zelenski’nin ABD kamuoyunda ilk dikkat çeken çıkışıysa, eski Başkan Donald Trump’la yaptığı telefon görüşmesi oldu. 2019’da geçen telefon görüşmesinde, Trump Ukrayna’nın toy cumhurbaşkanını o dönem ABD seçimlerindeki siyasi rakibi Joe Biden ve oğlu Hunter hakkında kirli bilgiler sağlamaya zorladı, aksi takdirde Ukrayna’ya 400 milyon dolarlık askeri yardımı vermemekle tehdit etti. Trump’ın “mükemmeldi” diye tanımladığı telefon konuşması, eski başkanın hakkında, makamını siyasi amaçları için kötüye kullandığı gerekçesiyle daha sonra ABD Temsilciler Meclisi’nde azil kararı alınmasıyla sonuçlandı. Zelenski de bu telefon görüşmesiyle ilgili bir pişmanlık ifade etmese de bir başka ülkenin iç politikasına karışmak istemediğini söylemekle yetindi. Putin “özel askeri harekat” diye tanımladığı Ukrayna saldırısını geçen perşembe sabaha karşı başlattı. Rusya cumhurbaşkanı aylarca işgal niyeti olduğu iddialarını yalanladı, Rusya ve Belarus’un Ukrayna sınırına sevk edilen Rus birliklerini ve silahlarını ortaya çıkaran Joe Biden’ı savaş kışkırtıcılığıyla suçladı. Rusya Cumhurbaşkanı'na göre operasyonun amacı, Ukrayna’nın doğusundaki iki ayrılıkçı bölgede bir “soykırım yaşanmasını ­önlemek.” Rus medyasının ülkesi hakkında çizdiği portre böyleyken, Ukrayna Cumhurbaşkanı Zelenski, Rus halkına seslendi ve kendisinin iddia edildiği gibi saldırganlık ve savaş kışkırtıcılığı yapmadığını savundu. Zelenski son videolarına zeytin yeşili tişört ve haki ceketle çıktı ve bir yere gitmediğini, Ukrayna’yı savunmak için kalacağını söyledi. Ukrayna Cumhurbaşkanı, Rus işgalinin başlamasından önce, Putin’in niyetiyle ilgili ayrıntılı istihbarat raporlarını paylaşan Başkan Joe Biden’ı eleştirmiş, bu bilgilerin prematüre olduğunu ve paniğe yol açabileceğini savunmuştu. Ancak Rus işgali başladıktan sonra Zelensky, bu kez Washington’u, Ukrayna’yı korumak için elinden geleni yapmamakla, savunması için askeri destek sağlamamak ve NATO üyelik başvurusunu hızlandırmamakla suçladı. Volodimir Zelenski, mimar eşi Olena, 17 yaşındaki kızı ve 9 yaşındaki oğlunun bu hafta Ukrayna’da kaldığını açıkladı. Şu anda Ukrayna’yı yalnızca kadın, çocuk ve yaşlı erkeklerin terk etmesine izin veriliyor. Genel seferberlik ilan edildiği için 18-60 yaş arası erkeklerin Ukrayna’yı terk etmesi yasak.