Örtülü ortaklık! İsrail Rusya’yı eleştirmekten kaçınıyor!

ABD yönetimi ve ABD Kongresi’nin taleplerine rağmen İsrail, Rusya’yı eleştirmekten kaçınıyor. ABD Kongresi’ndeki Demokrat ve Cumhuriyetçi senatörlerin ve ABD yönetiminin baskılarına ve Kiev’in doğrudan talebine rağmen İsrail hükümeti Rusya konusunda Batı’ya benzer bir pozisyon aldı fakat Rusya’ya eleştiri yöneltmedi. Ukrayna’nın toprak bütünlüğünün korunması çağrısında bulunan İsrail hükümeti sükuneti sağlayacak bir diplomatik çözümün bulunması temennisini dile getirdi. İsrail hükümeti bu konuda talep edilmesi halinde meseleye dahil olma ve katkı sunmaya hazır olduğunu belirtti. Bu çağrı İsrail Dışişleri Bakanlığı tarafından yapıldı. Ancak İsrailli diplomatik kaynaklar, İsrail Başbakanı Naftali Bennett ile Alternatif Başbakan ve Dışişleri Bakanı Yair Lapid ve Savunma Bakanı Benny Gantz’ın söz konusu Dışişleri Bakanlığı açıklamasını birlikte yazdıklarını bildirdi. Kaynaklar bu formülün, hükümet ve Ulusal Güvenlik Konseyi içerisinde yürütülen çok sayıda arayışın ardından ortaya çıktığını belirtti. Açıklamada İsrail’in diplomatik süreci yeniden hâkim kılmak için çabalamaya devam ettiği ve ihtiyaç olması halinde Ukrayna’ya insani yardımlar sunmak için hazırlıkların tamamlandığı ifade edildi. Bennett ve Lapid’in ‘çözüme ulaşılması halinde İsrail’in pozisyonları Batı’ya daha yakın olacak’ şeklindeki açıklamaları sayılmazsa İsrail, Ukrayna’daki krizin patlak vermesinden bu yana gelişmelerle ilgili açık bir pozisyon almadı ve sessizliğini korudu. Bu sessizlik, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in ‘Moskova’nın, Ukrayna’nın doğusundaki iki ayrılıkçı bölgeyi (Donetsk ve Luhansk) tanıması2 kararını ilan etmesinden sonra bile devam etti. İsrail devlet televizyonu Kan 11, ABD yönetiminin Tel Aviv’den bu politikasını değiştirmesini, krize karşı Batı’nın yanında durduğunu açıkça ilan etmesini ve bu bağlamda pratik tedbirler almasını talep ettiğini bildirdi. Aynı talepler, son iki günde Bennett ve diğer İsrailli yetkililer ile görüşen ABD Kongresi’ndeki senatörler tarafından da dile getirildi. İsrail’den bu taleplerde bulunma ihtiyacı, İsrail hükümetinin Ukrayna krizi karşısında yaşadığı gözle görülür kafa karışıklığının ardından geldi. ABD yönetimini öfkelendirmek istemeyen İsrailli yetkililer, ABD ve İsrail arasındaki özel ilişkiler ve İran ile yapılacak nükleer anlaşmada sona yaklaşıldığı bir dönemde ABD, İsrail’in güvenliği konusundaki taahhütlerine bağlı kalırken, İsrail’in de ABD’ye ihtiyacının olması sebebiyle Ukrayna meselesinde Washington’dan farklı bir tutum sergilememeye çabalıyorlar. Fakat İsrail aynı zamanda Moskova ile Suriye’de kurdukları koordinasyonda olumsuz bir durumun yaşanmaması için Rusya ile karşı karşıya gelmemeye özen gösteriyor. Ruslar İsrail’in Suriye’de İran’a ait hedefleri ve milislerini neredeyse tamamen özgür bir şekilde vurmasına izin veriyor. Ancak Rusya, Ukrayna krizinden bu yana İsrail’in faaliyetlerine karşı göstermelik tedbirler alıyor ve Ukrayna meselesinde Moskova’nın karşısında durması halinde Tel Aviv’in Suriye’de bedeller ödeyeceğinin sinyallerini veriyor. Bu nedenle temkinli bir üslubun kullanılmasına özen gösterilen İsrail Dışişleri Bakanlığı’nın açıklamasında “Ukrayna’nın toprak bütünlüğünün desteklendiği” ifade edilse de Rusya ve Putin’den bahsedilmemesi dikkati çekti.   Ancak İsrail’in bu tutumu Kiev’i memnun etmedi. Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenski'nin Danışmanı Valdislav Roettberg, “Ukrayna demokratik bir devlet ve aynı değerleri paylaştığı ortaklarının, topraklarını tehdit eden saldırganlığa karşı yanında durmasını bekliyor” dedi. Kan 11 televizyonuna göre Ukraynalı yetkililer “İsrail’in Rus saldırganlığını kınamaktan kaçınması karşısında hayal kırıklığı yaşıyorlar.” Ukraynalı yetkililer “Hassasiyeti anlıyoruz ama hassasiyetin de bir sınırı olmalı. Birkaç gün daha bekleyeceğiz ve göreceğiz. Bu, Ukrayna ve İsrail arasındaki ilişkilerin güvenirliğinin ölçüldüğü süreçtir” ifadelerini kullanıyorlar. Kan 11 Ukraynalı kaynaklara dayandırdığı haberine göre, Kiev, İsrail’i Rus saldırganlığını kınamaya zorlamak için Tel Aviv’e baskı yapmanın fayda etmeyeceği görüşünde ve İsrail’i buna zorlamak için ABD yönetimine ve özellikle de ABD Kongresi’nde Demokrat ve Cumhuriyetçi partilerde İsrail ile güçlü ilişkileri bulunan senatörlere güveniyor. İsrail merkezli Yedioth Ahronot gazetesi dünkü (çarşamba) sayısında Ukrayna Savunma Bakanı Oleksii Reznikov ile gerçekleştirdiği röportaja yer verdi. Kasım 2021’de Tel Aviv’de yaptığı görüşmelerin ardından Ukrayna’nın İsrail’den siber alanda yardımlar aldığını belirten Reznikov, “Fakat bizim Rus saldırısına karşı sahada ve silah noktasında kendimizi savunma yollarını öğrenmeye ihtiyacımız var” ifadesini kullandı.