Prof. Dr. Mehmet ŞAHİN
Köşe Yazarı
Prof. Dr. Mehmet ŞAHİN
 

Dengeler Uğruna Kaybedilen Karakter ve Güvenirlik

“Siz beni anlamıyorsunuz” derseniz aslında kendinizin bir konuyu açıklayamadığınızı itiraf ediyorsunuz demektir. Yaptığınız açıklamada, kurduğunuz cümlede netlik yoksa bu ikili bir duruma işaret eder. Birincisi, siz açıkladığınız konuya hâkim değilsiniz. Veya ikircikli bir durum var. Net ifadeler kurmak sizin kendiniz ile ilgili örtük bir durumu açık hale getirecektir. Bu nedenle yapılan açıklamalarda, kamuya yönelik toplantılarda veya raporlarda net ifadeler kullanmak müphemliği ortadan kaldıracaktır. Ancak dikkat edilmesi gereken bir nokta var. Açıklama yapan veya bir konuşma yapan kişinin ifadeleri ne kadar net olursa olsun kendi kişiliği belirleyici olacaktır. Sözü söyleyen kişilik sözün etkisini ve anlaşılırlığını da belirler. Aslında sözden çok sözü söyleyen üzerinde olur dikkat. Bir başka ifade ile "suskunluğum asaletimdendir. Her lafa verecek cevabım vardır. Ama bir lafa bakarım laf mı diye bir de söyleyene bakarım adamı mı diye". Sözü ifadeye döken kişiliğin güvenilir olması (Ethos) ön koşuldur. Bu yeni bir tespit değildir. Retorik (Hitabet) sanatının temeli Aristoteles tarafından üç kategoride ele alınmaktadır: ethos, pathos ve logos. Buna Retorik Üçgeni adı verilir. Ethos, güvenilirlik ile ilgilidir. Sözü söyleyen kişiliğin güvenilir olması gerekir ki hitap ettiği kitleyi etkilesin ve ikna etsin. Ethos özellikle günümüzde reklam tekniklerinde kullanılmaktadır. Bir konuşmacının, sunucunun, yazarın veya markanın üstün "karakteri" öne çıkarılır ve o karaktere olan güven ile söylenen sözün veya tanıtılan ürünün güvenirliği arasında bir bağlantı kurulur. Asıl amaç söylenen sözün veya tanıtılan ürünün güvenilir ve etik olduğuna ikna etmektir. Bu nedenle başarı ile güvenirlik arasında bir ilişki kurularak güvenilir kişilikler ürün tanıtımında kullanılır. Elbette güvenilir kişiliğin kullanılması veya istismar edilmesi riski de vardır. Güvenilir bir kişilik kullanılarak yapılan sahtekârlıklar veya güvenilir bir kişilik adı kullanılarak üretilen ve paylaşılan sözler bu istismar örnekleri arasındandır. Kişiliği güvenilir olmayan, karakter sorunu olan bir kişiliğin sözünün de güvenirlilik sorunu vardır. Özellikle siyasetçilerin başarısız sonuç almalarında bir ölçüde Ethos unsurunu dikkate almamaları yatmaktadır. Sadece siyasetçiler değil tüm kamu yöneticileri ve özellikle de eğitim alanında çalışan hem yöneticilerin hem de öğretmenlerin “karakter” veya Ethos ön koşuluna sahip olmaları gerekir. Karakteri güvenilir olmayanın sözüne de itibar edilmesi beklenmemelidir. Sağlam karakterli bir kişiliğin söz değeri de yüksek olacaktır. Bu nedenle söz söylenenin sözüne değil önce kişiliğine ve karakterine bakmak ve ona göre söze değer vermek uygun olacaktır. Kişilik sorunu, sadece bir güvenirlik sorunu değil aynı zamanda ahlak sorunudur da. Nabza göre şerbet verme veya kendi pozisyonunu, konfor alanını korumak ve sürdürmek için dengeler oluşturma pahasına karakterini kaybetmek aynı zamanda bir ethos veya ahlak sorunudur. Karakteri, güvenirliği veya Ethosu sorunlu birinin sarf ettiği söz ve eylemleri de sorunludur.  
Ekleme Tarihi: 05 May 2025 - Monday

Dengeler Uğruna Kaybedilen Karakter ve Güvenirlik

“Siz beni anlamıyorsunuz” derseniz aslında kendinizin bir konuyu açıklayamadığınızı itiraf ediyorsunuz demektir. Yaptığınız açıklamada, kurduğunuz cümlede netlik yoksa bu ikili bir duruma işaret eder. Birincisi, siz açıkladığınız konuya hâkim değilsiniz. Veya ikircikli bir durum var. Net ifadeler kurmak sizin kendiniz ile ilgili örtük bir durumu açık hale getirecektir. Bu nedenle yapılan açıklamalarda, kamuya yönelik toplantılarda veya raporlarda net ifadeler kullanmak müphemliği ortadan kaldıracaktır.

Ancak dikkat edilmesi gereken bir nokta var. Açıklama yapan veya bir konuşma yapan kişinin ifadeleri ne kadar net olursa olsun kendi kişiliği belirleyici olacaktır. Sözü söyleyen kişilik sözün etkisini ve anlaşılırlığını da belirler. Aslında sözden çok sözü söyleyen üzerinde olur dikkat. Bir başka ifade ile "suskunluğum asaletimdendir. Her lafa verecek cevabım vardır. Ama bir lafa bakarım laf mı diye bir de söyleyene bakarım adamı mı diye".

Sözü ifadeye döken kişiliğin güvenilir olması (Ethos) ön koşuldur. Bu yeni bir tespit değildir. Retorik (Hitabet) sanatının temeli Aristoteles tarafından üç kategoride ele alınmaktadır: ethos, pathos ve logos. Buna Retorik Üçgeni adı verilir.

Ethos, güvenilirlik ile ilgilidir. Sözü söyleyen kişiliğin güvenilir olması gerekir ki hitap ettiği kitleyi etkilesin ve ikna etsin. Ethos özellikle günümüzde reklam tekniklerinde kullanılmaktadır. Bir konuşmacının, sunucunun, yazarın veya markanın üstün "karakteri" öne çıkarılır ve o karaktere olan güven ile söylenen sözün veya tanıtılan ürünün güvenirliği arasında bir bağlantı kurulur. Asıl amaç söylenen sözün veya tanıtılan ürünün güvenilir ve etik olduğuna ikna etmektir.

Bu nedenle başarı ile güvenirlik arasında bir ilişki kurularak güvenilir kişilikler ürün tanıtımında kullanılır. Elbette güvenilir kişiliğin kullanılması veya istismar edilmesi riski de vardır. Güvenilir bir kişilik kullanılarak yapılan sahtekârlıklar veya güvenilir bir kişilik adı kullanılarak üretilen ve paylaşılan sözler bu istismar örnekleri arasındandır.

Kişiliği güvenilir olmayan, karakter sorunu olan bir kişiliğin sözünün de güvenirlilik sorunu vardır. Özellikle siyasetçilerin başarısız sonuç almalarında bir ölçüde Ethos unsurunu dikkate almamaları yatmaktadır. Sadece siyasetçiler değil tüm kamu yöneticileri ve özellikle de eğitim alanında çalışan hem yöneticilerin hem de öğretmenlerin “karakter” veya Ethos ön koşuluna sahip olmaları gerekir.

Karakteri güvenilir olmayanın sözüne de itibar edilmesi beklenmemelidir. Sağlam karakterli bir kişiliğin söz değeri de yüksek olacaktır. Bu nedenle söz söylenenin sözüne değil önce kişiliğine ve karakterine bakmak ve ona göre söze değer vermek uygun olacaktır.

Kişilik sorunu, sadece bir güvenirlik sorunu değil aynı zamanda ahlak sorunudur da. Nabza göre şerbet verme veya kendi pozisyonunu, konfor alanını korumak ve sürdürmek için dengeler oluşturma pahasına karakterini kaybetmek aynı zamanda bir ethos veya ahlak sorunudur.

Karakteri, güvenirliği veya Ethosu sorunlu birinin sarf ettiği söz ve eylemleri de sorunludur.

 

Yazıya ifade bırak !
Okuyucu Yorumları (0)

Yorumunuz başarıyla alındı, inceleme ardından en kısa sürede yayına alınacaktır.

Yorum yazarak Topluluk Kuralları’nı kabul etmiş bulunuyor ve birebirhaber.net sitesine yaptığınız yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan tüm yorumlardan site yönetimi hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.
Sitemizden en iyi şekilde faydalanabilmeniz için çerezler kullanılmaktadır, sitemizi kullanarak çerezleri kabul etmiş saylırsınız.