"Bilen kişi" anlamına gelen Şaman, Mançu-Tungusça dilinde geçen šaman kelimesinden türetilmiştir. Şaman hem sıradan insanların bilemediklerini bilen hem de gelecek bilgisine sahip olan bilen kişidir. Bir bilene soralım dediğinizde bir bilen kişi şu veya bu şekilde Şaman’dır. Ve biz kültür olarak hep bir bilene sormayı tercih ederiz.
Şaman, bilen kişidir. Sıradan insanların bilmediğini bilen kişidir. Dertlerin devasını, hastaların şifasını bilen kişidir Şaman. Şaman bir şifacıdır.

Şaman, bilen kişidir. Öyle sıradan şeyleri bilen kişi değildir. Gelecek bilgisi olan, gelecekte olacaklar hakkında bilgi veren kişidir. Şaman bir kâhindir.
Şaman hem şifacıdır hem kâhin hem de kutsallığı olan bir dini liderdir. Kuzey Asya ve Ural-Altay halkları, Arktik halkları, Amerikan yerlileri, Avustralyalı Aborjinler ve Afrika grupları arasında yaygın olan Şaman, şifacıdır, dini liderdir ve danışmandır.
Şifacı ve Kâhin
Antropolojik açıdan bakıldığında, mevcut dini sistemlerin çoğunda, günümüzde bile, aşkın dünyayla doğrudan ilişki kurabildiğine inanılan kişi veya kişiler vardır. Şamanlar, görünürler âlemi olan fenomenia ile görünür olmayanlar âlemi olan spritüal veya ruhsal âlem arasında ilişki kurabilirler. Şamanlar, bu niteliklerinden dolayı dertlere deva bulan şifacılık veya olacaklar hakkında kehanetlerde bulunan kâhinlik görevleri vardır. Bu kişiler aşkın dünya ile ilişki kurarken genellikle bir vecd veya trans hali yaşarlar ve bu yolla etkileşim kurarlar. Bu bakımdan Şamanizm ile bilme özelliği, vecd hali, trans ile gerçekleşmektedir.

Şifacı, kâhin, dini lider olan Şaman, Kuzey Asya'da olduğu gibi, özel kıyafetleri, aksesuarları, kendine özgü ritüelleri ile ayırt edilir.
Şamanizm’i benimseyen topluluklar, doğrudan aşkın dünyayla iletişim kurabilen ve dolayısıyla şifa verme ve kehanette bulunma yeteneğine sahip olan uzmanların varlığını ederler. Bu uzmanlar, Şamanlardır ve Şamanlar bu topluluklarda ruh dünyasıyla başa çıkarak topluma büyük yarar sağlarlar. Şaman, istediği zaman trans durumuna geçer, ruhlarla doğrudan iletişim kurar.
Eksantrik Kişilik
Bir Şamanın sezgisel, hassas, değişken veya eksantrik bir kişiliği vardır. Belirli zihinsel özellikleriyle bilinir. Bu zihinsel özellikler, aksaklık, fazladan parmak veya ayak parmağı veya normalden fazla diş gibi bazı fiziksel kusurlarla birlikte olabilir.
Şaman’ın aktif bir ruhsal varlık veya o ruhsal varlığın grubu tarafından desteklendiğine inanılır. Yanında destekçi olarak bir hayvan veya cinsel bir partner olarak başka bir cinsiyetten bir kişi şeklinde pasif bir koruyucu ruh da bulunabilir.
Şamanlık Doğuştan Gelir
Şaman olmak o kadar kolay değildir. Eğitim yeterli değildir. Şamanlık doğuştan gelir. Şamanlar seçilmiş insanlardır. Onlar ruhlar tarafından seçilir. Şaman olacak kişi doğuştan gelen bu özellikten istese de kaçamaz. Ancak, Şaman olmak için bu özelliğin geliştirilmesi gerekir. Şamanlık genellikle soydan gelir.
Şaman, doğuştan gelen seçkin özelliğini, olağanüstü güçlerini önceden gösterir. Böylece halk o kişiyi Şaman olarak kabul eder. Aksaklık, fazladan el parmağı veya ayak parmağı, altıparmak, normalden fazla diş ile doğan bir bebek ileride şaman olması için belirtilere sahiptir.
Şamanlığa Giriş
Ruhlar fiziksel veya zihinsel hastalık şeklinde görünürler ve çocuğa işkence ederler. Böylece çocuğun direnci kırılır ve Şaman olmayı kabul etmek zorunda kalır. Çocuğun epilepsi nöbetleri geçirmesi olağanüstü güç belirtisi olarak görülür. Epilepsi nöbetleri artarsa bu iyiye işarettir ve çocuğun şaman olacağı iyice anlaşılır. Bu kişi davulunu alıp çalar ise sakinleşir. Böylece hastalıktan kurtulduğuna inanılır.
Şaman olmak için bunlar yetmez. Şamanlığa kabul veya geçiş töreni gerçekleşir. Bu geçiş, inanç sistemine bağlı olarak, ya aşkın bir seviyede gerçekleşir ya da gerçekçi bir seviyede. Bazen ikisi bir arada gerçekleşir. Şaman adayı trans halinde yatarken, bedeni Öte Dünya’nın ruhları tarafından parçalara ayrılır veya benzer bir ağır sınava tabi tutulur. Şamanın bedeninin ruhlar keserek parçalara ayırır çünkü sıradan bir insandan daha fazla kemiği olup olmadığını görürler. Uyanış yaşayan Şaman, Dünya Ağacı'na sembolik olarak tırmanır.
Şamanizm’in İzleri
Günümüzde Türk toplumlarında ve özellikle Anadolu’da Şamanizm’in izlerini sürmek mümkündür. Folklorik geleneklerde, mitolojide ve hatta dini pratiklerde hala Şamanizm etkili bir öge olarak kendini göstermektedir.
Şifa ocakları, otacılar, hastalık ocakları, Şaman ruhlu Hocalar, gelecekle ilgili öngörülerde bulunan, alametler üzerinden gelecek yorumları yapan Şaman ruhlular etrafımızdalar. Zihinsel engelli, mecnun, aksak, şaşı veya yatalak derecesinde Şamanların kâhin, şifacı veya dini danışman olarak şamanlık uygulamasını devam ettirdiklerini tespit etmek zor değil.
Yaşadığımız coğrafya ve kültürel genlerimizde sıradan insanlardan zihinsel veya fiziksel olarak farklı, bilinmeyeni bilen “Bilen Kişiler” hep olmuştur.
Belki kendimizin de ruhumuzda veya kültürel genimizde Şamanlık yatıyor.