Prof. Dr. Mehmet ŞAHİN
Köşe Yazarı
Prof. Dr. Mehmet ŞAHİN
 

Düşünme, Eleştirel Düşünme ve Eğitim Kurumları

Bireylerin kendi kararlarını alabilmeleri ve kendilerini özgürce ifade edebilmeleri düşünme becerilerine sahip olmalarına bağlıdır. Bir başka ifade ile bireyin kendisi olması kendi aklını kullanarak düşünebilmesi ile sağlanabilecek bir netliktir. Düşünebilen ve düşünmek için emanet akıl veya sokma akıl kullanmayan birey, artık kendisi olmuştur ve kendine özgü biçimde düşünebilir.  Kendine özgü düşünebilen ve kendisini ifade edebilen birey artık kişilik sahibi olmuş bir bireydir ve ona biz artık “kişi” diyebiliriz. Yani, kişilik kendi aklını kullanarak düşünmeyi gerektiren bir kimliktir. Günlük hayatta karşılaşılan problemlerin çözümü, gerçek durumlarla ilgili karar verme gibi düşünmeye dayalı süreçlerde özellikle eleştirel düşünme çok gerekli bir düşünme becerisidir. Günlük hayatımızda ve eğitim sistemimizde son zamanlarda çok kullanılan bu düşünme biçimi tam olarak anlaşılmış görünmemektedir. Eleştiri teriminin kritere veya ölçüt anlamına gelmesi, düşünme ve karar verme süreçlerinde bir ölçütü veya kriteri esas alma gereği dikkatten kaçmaktadır. Bir başka ifade ile, verilen karar, hüküm veya beyanın bir dayanağı, temeli veya dayandığı bir ölçüt veya kriter olmalı. Aksi takdirde sadece dayanaksız, delilsiz, ispatsız bir malumata dayanmak eleştirel düşünme çerçevesi içine girmez. Sorgulamak, araştırmak ve delile dayalı beyanda bulunmak bireylerin içsel güçlerini harekete geçirir ve hayatı ve olup biten olayları anlamlandırmasına katkıda bulunur. Hızlı karar verme ve uygulamaya geçme, duyguları bir kenara koymak ve sadece ölçütlere dayalı hareket etmek veya problem çözmek bireyin kendisini garantiye almasını sağlarken kişisel sorumluluk ve suçlamalardan da kurtarır. Özellikle hızlı karar vermeyi gerektiren mesleklerde çalışanlarda aranması gereken öncelikli beceri eleştirel düşünme becerisi olması gerekir. İtfaiyeciler, AFAD çalışanları, hemşireler, cerrahlar gibi mesleklerde çalışanlar kızlı karar vermek zorundalar. Kendi duyguları ve duygusallıklarını bir kenara koyarak yapacakları işin kurallarına göre hareket etmeleri ve izlenecek adımları takip ederek uygulama veya müdahale etmeleri öncelikli koşul olmak zorundadır. Bireysel boyutta eleştirel düşünme kişinin seçici olmasını sağlarken öneriler hakkında tartışma yapabilmesini, alternatif öneriler ve çözümler geliştirme yeteneği de kazandırır. Günümüzde özellikle dijital medya aracılığı ile yayılan bilgi çarpıtma, yalan haber,  propaganda ve reklamların olumsuz ve yıkıcı etkilerinin farkında olur ve ruhsal sağlığını korur. Ayrıca eleştirel düşünme becerisine sahip olan bireyler iyi ile kötüyü, doğru ile yanlışı ayırt edebilirler. Düşünebilen ve özellikle eleştirel düşünme becerisine sahip vatandaşlar yetiştirmede eğitim sistemine önemli görev düşmektedir. Kanıta dayalı konuşma, belgeli ifade, mantık kurallarına uygun açıklama yapma, referans kullanabilme, yaşama ve olaylara dair olayları ve olguları anlamlandırabilme gibi nitelikler, eleştirel düşünme becerisi ile ilişkilidir. Bu nedenle başta üniversiteler olmak üzere diğer alt kademe eğitim kurumlarında da öğrencilere sadece bilgi aktarımı yapmak yerine düşünmeyi, sorgulamayı, analiz etmeyi ve farklı bakış açıları geliştirmeyi öğretmek bir zorunluluk haline gelmiştir. Zihinsel dünyaları zenginleşmiş ve toplumsal sorunlara karşı daha bilinçli ve çözüm odaklı vatandaş yetiştirmek bilgi aktarımından çok daha önemli bir yaklaşım haline gelmiştir. Felsefi, sosyolojik ve politik tartışmalar ve araştırmalar, toplumların değerleri, normları ve yönelimlerini analiz edebilen vatandaşlar aynı zamanda yeni fikirlerin doğmasına da zemin hazırlar ve yenilikçiliğe öncülük ederler. Başta üniversiteler olmak üzere tüm eğitim kurumlarının, sadece bilimin ve bilginin gelişimine değil aynı zamanda düşünce ve entelektüel gelişime de katkıda bulunma zorunlulukları doğmaktadır.
Ekleme Tarihi: 05 April 2025 - Saturday

Düşünme, Eleştirel Düşünme ve Eğitim Kurumları

Bireylerin kendi kararlarını alabilmeleri ve kendilerini özgürce ifade edebilmeleri düşünme becerilerine sahip olmalarına bağlıdır. Bir başka ifade ile bireyin kendisi olması kendi aklını kullanarak düşünebilmesi ile sağlanabilecek bir netliktir. Düşünebilen ve düşünmek için emanet akıl veya sokma akıl kullanmayan birey, artık kendisi olmuştur ve kendine özgü biçimde düşünebilir.  Kendine özgü düşünebilen ve kendisini ifade edebilen birey artık kişilik sahibi olmuş bir bireydir ve ona biz artık “kişi” diyebiliriz. Yani, kişilik kendi aklını kullanarak düşünmeyi gerektiren bir kimliktir.

Günlük hayatta karşılaşılan problemlerin çözümü, gerçek durumlarla ilgili karar verme gibi düşünmeye dayalı süreçlerde özellikle eleştirel düşünme çok gerekli bir düşünme becerisidir. Günlük hayatımızda ve eğitim sistemimizde son zamanlarda çok kullanılan bu düşünme biçimi tam olarak anlaşılmış görünmemektedir. Eleştiri teriminin kritere veya ölçüt anlamına gelmesi, düşünme ve karar verme süreçlerinde bir ölçütü veya kriteri esas alma gereği dikkatten kaçmaktadır. Bir başka ifade ile, verilen karar, hüküm veya beyanın bir dayanağı, temeli veya dayandığı bir ölçüt veya kriter olmalı. Aksi takdirde sadece dayanaksız, delilsiz, ispatsız bir malumata dayanmak eleştirel düşünme çerçevesi içine girmez.

Sorgulamak, araştırmak ve delile dayalı beyanda bulunmak bireylerin içsel güçlerini harekete geçirir ve hayatı ve olup biten olayları anlamlandırmasına katkıda bulunur. Hızlı karar verme ve uygulamaya geçme, duyguları bir kenara koymak ve sadece ölçütlere dayalı hareket etmek veya problem çözmek bireyin kendisini garantiye almasını sağlarken kişisel sorumluluk ve suçlamalardan da kurtarır.

Özellikle hızlı karar vermeyi gerektiren mesleklerde çalışanlarda aranması gereken öncelikli beceri eleştirel düşünme becerisi olması gerekir. İtfaiyeciler, AFAD çalışanları, hemşireler, cerrahlar gibi mesleklerde çalışanlar kızlı karar vermek zorundalar. Kendi duyguları ve duygusallıklarını bir kenara koyarak yapacakları işin kurallarına göre hareket etmeleri ve izlenecek adımları takip ederek uygulama veya müdahale etmeleri öncelikli koşul olmak zorundadır.

Bireysel boyutta eleştirel düşünme kişinin seçici olmasını sağlarken öneriler hakkında tartışma yapabilmesini, alternatif öneriler ve çözümler geliştirme yeteneği de kazandırır.

Günümüzde özellikle dijital medya aracılığı ile yayılan bilgi çarpıtma, yalan haber,  propaganda ve reklamların olumsuz ve yıkıcı etkilerinin farkında olur ve ruhsal sağlığını korur. Ayrıca eleştirel düşünme becerisine sahip olan bireyler iyi ile kötüyü, doğru ile yanlışı ayırt edebilirler.

Düşünebilen ve özellikle eleştirel düşünme becerisine sahip vatandaşlar yetiştirmede eğitim sistemine önemli görev düşmektedir. Kanıta dayalı konuşma, belgeli ifade, mantık kurallarına uygun açıklama yapma, referans kullanabilme, yaşama ve olaylara dair olayları ve olguları anlamlandırabilme gibi nitelikler, eleştirel düşünme becerisi ile ilişkilidir.

Bu nedenle başta üniversiteler olmak üzere diğer alt kademe eğitim kurumlarında da öğrencilere sadece bilgi aktarımı yapmak yerine düşünmeyi, sorgulamayı, analiz etmeyi ve farklı bakış açıları geliştirmeyi öğretmek bir zorunluluk haline gelmiştir. Zihinsel dünyaları zenginleşmiş ve toplumsal sorunlara karşı daha bilinçli ve çözüm odaklı vatandaş yetiştirmek bilgi aktarımından çok daha önemli bir yaklaşım haline gelmiştir.

Felsefi, sosyolojik ve politik tartışmalar ve araştırmalar, toplumların değerleri, normları ve yönelimlerini analiz edebilen vatandaşlar aynı zamanda yeni fikirlerin doğmasına da zemin hazırlar ve yenilikçiliğe öncülük ederler.

Başta üniversiteler olmak üzere tüm eğitim kurumlarının, sadece bilimin ve bilginin gelişimine değil aynı zamanda düşünce ve entelektüel gelişime de katkıda bulunma zorunlulukları doğmaktadır.

Yazıya ifade bırak !
Okuyucu Yorumları (0)

Yorumunuz başarıyla alındı, inceleme ardından en kısa sürede yayına alınacaktır.

Yorum yazarak Topluluk Kuralları’nı kabul etmiş bulunuyor ve birebirhaber.net sitesine yaptığınız yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan tüm yorumlardan site yönetimi hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.
Sitemizden en iyi şekilde faydalanabilmeniz için çerezler kullanılmaktadır, sitemizi kullanarak çerezleri kabul etmiş saylırsınız.